Bron: Noordhollands Dagblad
Hij stond bekend als ‘de schaaksensatie van het NK van 1989’ maar Albert Blees was veel meer dan dat. De schaakwereld heeft met zijn onverwachte overlijden in de nacht van zaterdag op zondag een eeuwig talent verloren. De internationaal meester uit Zaandam, die sinds deze zomer uitkwam voor de Schager schaakvereniging Magnus, werd slechts 62 jaar.
Raadselachtig, dat was het predicaat dat Blees door menigeen binnen de schaakwereld kreeg. De schaakredacteur Minze bij de Weg schreef op de website schaaksite.nl over de persoon Blees tijdens het NK van 1989:
,,Niet alleen door zijn spel, maar ook door zijn gedrag trok Albert Blees de aandacht. Stilletjes bewoog hij zich door de toernooizaal en na afloop van de partij was hij meestal snel verdwenen. Tijdens het toernooi wilde hij niet met Hans Böhm voor de camera verschijnen om zijn concentratie niet te verstoren. NRC Handelsblad zond er een verslaggever op af. Onder de kop ‘Raadselachtige schaker op bergschoenen’ deed deze verslag van zijn mislukte poging om de persoon Blees te ontrafelen.”
Een andere Zaanse internationaal meester, Manuel Bosboom, kan over een dergelijke passage slechts glimlachen. ,,Albert Blees introvert? Als dat al waar is, dan is dat maar een deel van de waarheid. Albert was een rebel, vooral tegen de overheid. Hij was zeer antiautoritair, zat regelmatig in de rechtbank als er weer eens een proces was over een onderwerp waar hij het niet mee eens was. Op een gegeven moment opende hij van bepaalde overheidsinstanties de brieven niet meer, ik zag hem die letterlijk thuis op de grote stapel leggen. En in de rechtbank trok hij dan van leer. Dan zag je een hele andere Albert, een vol vuur.”
Waar iedereen het wel over eens is, is dat Albert Blees vooral een hele lieve, vriendelijke vent was…behalve in bepaalde overheidskwesties en achter het schaakbord. Schaken zat in zijn genen. Zijn opa, eveneens Albert Blees geheten, had voor de Tweede Wereldoorlog een boerderij in Landsmeer van waaruit hij wekelijks op de fiets in de avonduren naar Amsterdam ging om te schaken. Om na middernacht, als de clubavond was afgelopen, weer een uur terug te fietsen en vervolgens na een zeer korte nachtrust opstond om zijn 25 melkkoeien te melken. Dat alles belette hem niet om goede resultaten te boeken, want hij kroonde zich tot Amsterdams kampioen. Zijn kleinzoon zou in zijn voetsporen treden: Albert Blees won in 2016 het Amsterdams kampioenschap.
Zelf groeide de schaakmeester in spe op in Deventer waar zijn vader Freek wethouder en voorzitter van de plaatselijke schaakclub Pallas was. Schaken deden Albert en zijn broer Evert, die later jarenlang voor ZSC/Saende zou schaken en ook een heel behoorlijk amateurniveau zou aantikken, dan ook volop.
Maar van hoog niveau werd het pas echt op familiebijeenkomsten als de achttien jaar jongere Erik van den Doel langskwam in Deventer. Van den Doel is thans grootmeester en werd met zijn neef Albert Blees deze zomer herenigd bij Magnus nadat de twee eerder bij het Bredase De Variant tussen 1994 en 2006 twaalf keer landskampioen waren geworden en in 1998 als enige Nederlandse club ooit de EuropaCup wonnen. Op de site van de Twellose schaakclub staat een anekdote van de verjaardagsfeestjes van de familie Blees in Deventer en de partijen die Albert Blees en Van den Doel dan speelden. ,,Dat ging inderdaad vaak blind, zonder bord en stukken dus, want om nu te gaan schaken en je daarmee af te zonderen was niet heel sociaal”, aldus Van den Doel. ,,Nu leek het of we samen een heel gezellig gesprek hadden.”
Albert Blees werd nooit grootmeester, maar haalde wel in 1989 in Hongarije en in 1997 op Cuba een grootmeesterresultaat. Dat was er dus een te weinig want om grootmeester te worden heb je er drie nodig en je moet daarnaast aan de ratinggrens van 2500 punten voldoen. ,,Albert was een natuurtalent, positioneel erg sterk, maar misschien ging het schaken hem wat te makkelijk af want hij trainde niet of nauwelijks”, aldus Bosboom.
De scores van Blees op het hoogste competitieniveau van Nederland spreken niettemin boekdelen als het gaat om de omvang van zijn talent. Met 108 punten uit 166 partijen was hij een van de sterkhouders van de Bredase sterrenformatie. Sterker nog, hij stond in 2007 op plaats 21 op de topscorerslijst aller tijden van de Nederlandse schaakeredivisie.
Maar Blees, die in 1987 doorbrak met een eerste plaats op een sterk bezet toernooi in Tel Aviv, wordt toch vooral gekoppeld aan het jaar 1989. Het NK van dat jaar staat bekend als het sterkste ooit en Blees was op papier de zwakste deelnemer. Na acht partijen had hij echter al zes punten gescoord waarbij hij onder meer de gerenommeerde grootmeester Jeroen Piket had verslagen. Blees stond een punt los van de concurrentie en bovendien had hij nog een relatief licht programma. Tegen hekkensluiter Friso Nijboer blunderde hij echter in gewonnen stelling waarna hij ook de laatste twee ronden verloor.
Blees, die als jongvolwassene naar Amsterdam zou verhuizen en daar een regelmatige gast was in de schaakcafés, zou in 1990 nog een keer meedoen aan het NK maar dat was geen succes. Hij werd minder actief als toernooischaker en vond op Cuba een tweede thuis. Toch keerde hij met zijn vrouw en dochtertje op een gegeven moment terug in Nederland. Vanuit Amsterdam verhuisde hij naar Zaandam deze zomer om dichter bij familie te zijn en bij Magnus werd hij herenigd met zijn neef Van den Doel en oude vriend Bosboom. Begin oktober versloeg hij in de wedstrijd van Magnus tegen het Amsterdamse Caïssa nog grootmeester Hans Ree. Het zou zijn laatste wapenfeit op het schaakbord blijken te zijn.
